dew

Zelenskyy, Kushner và Witkoff: Đằng Sau Kế Hoạch Hòa Bình Mỹ, Ukraine Đứng Trước Những Giao Kèo Định Mệnh?

Cuộc điện đàm bất ngờ giữa Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy, Đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff và con rể cựu Tổng thống Trump, Jared Kushner, đã thổi bùng một làn sóng tranh cãi và những câu hỏi lớn về tương lai chiến sự tại Đông Âu. Trong bối cảnh một "kế hoạch hòa bình Mỹ" đầy bí ẩn đang được xúc tiến, với những điều khoản dường như ưu ái Nga và yêu cầu Ukraine phải đánh đổi chủ quyền, liệu Kyiv đang đối mặt với một cơ hội thoát khỏi biển máu, hay một sự sắp đặt định mệnh đằng sau cánh cửa đóng kín? Các cuộc đàm phán ở Moscow và những tín hiệu từ Washington đang vẽ nên một bức tranh địa chính trị phức tạp, nơi lợi ích quốc gia và các giao kèo ngầm có thể định hình lại bản đồ châu Âu.

1. Vấn Đề Cốt Lõi: Bản Chất Kế Hoạch Hòa Bình "Định Mệnh" Từ Washington

Nền tảng của những lo ngại hiện tại không gì khác hơn là "kế hoạch hòa bình 28 điểm" mà Mỹ đã trình bày cho Ukraine vào tháng 11 vừa qua. Ngay từ khi ra đời, kế hoạch này đã vấp phải sự hoài nghi sâu sắc, bởi nội dung của nó được cho là "thiên vị Nga một cách rõ rệt". Điều này lập tức đặt ra một dấu hỏi lớn về động cơ thực sự đằng sau sáng kiến của một cường quốc được cho là đồng minh của Ukraine.

Việc Kyiv phải tiến hành hai tuần tham vấn khẩn cấp với phái đoàn Mỹ để "hoàn thiện tài liệu và biến nó thành có lợi hơn cho Ukraine" đã phơi bày một sự thật trần trụi: Ukraine không phải là đối tác bình đẳng trong việc xây dựng hòa bình cho chính mình. Họ đang ở thế phải điều chỉnh một đề xuất mà ngay từ đầu đã không phục vụ tối đa lợi ích của mình. Điều này không chỉ làm suy yếu vị thế đàm phán của Ukraine mà còn cho thấy áp lực ngầm từ Washington có thể lớn đến mức nào. Sự hiện diện của Jared Kushner, một nhân vật không có vai trò chính thức trong chính quyền hiện tại nhưng lại là con rể của cựu Tổng thống Donald Trump, càng làm tăng thêm tầng lớp phức tạp và mờ ám cho toàn bộ tiến trình. Nó gợi mở về một kênh ngoại giao "ngầm", vượt qua các cơ quan ngoại giao truyền thống, và có thể mang theo những toan tính chính trị cá nhân hoặc "lộ trình" của một chính quyền tiềm năng trong tương lai.

Zelenskyy, trong cuộc điện đàm, đã bày tỏ cam kết "làm việc minh bạch với Mỹ để đạt được hòa bình lâu dài" và thậm chí còn "cảm ơn Tổng thống Trump vì cách tiếp cận đàm phán chuyên sâu như vậy." Lời cảm ơn này, dù chỉ là một phép xã giao ngoại giao, nhưng không khỏi khiến giới quan sát phải đặt câu hỏi về mức độ ảnh hưởng của cựu Tổng thống Mỹ và những lợi ích đan xen phía sau bức màn chính trị. Trong khi đó, việc Zelenskyy cần một báo cáo chi tiết từ Thư ký Hội đồng An ninh và Quốc phòng Rustem Umerov và Tham mưu trưởng Lực lượng Vũ trang Andrii Hnatov cho thấy ngay cả Tổng thống Ukraine cũng không nắm hết được tất cả các khía cạnh của cuộc đàm phán "qua điện thoại" này, ẩn chứa những thông tin nhạy cảm và cần được phân tích kỹ lưỡng.

2. Diễn Biến Gây Chấn Động: Từ Điện Kremlin Đến Những Điều Khoản Định Đoạt

Những diễn biến liên tiếp trong những ngày gần đây đã hé lộ một bức tranh đầy kịch tính và gây chấn động về số phận của kế hoạch hòa bình Mỹ, cũng như những áp lực mà Ukraine đang phải đối mặt.

• 2 Tháng 12: Phái đoàn Mỹ tại Moscow. Đặc phái viên Steve Witkoff và Jared Kushner đã trực tiếp đến Moscow để gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin. Mục đích? Thảo luận về bản kế hoạch đã được "hoàn thiện" sau các cuộc tham vấn với Ukraine. Việc phái đoàn Mỹ, đặc biệt là với sự hiện diện của một nhân vật "bán chính thức" như Kushner, trực tiếp gặp Putin mà không có sự tham gia của Ukraine, đã tạo tiền lệ đáng báo động. Nó gợi lên hình ảnh về một cuộc "thương lượng từ trên xuống", nơi số phận của Ukraine được quyết định bởi các cường quốc, thay vì là một quốc gia có chủ quyền tự quyết định vận mệnh của mình.

• Phản ứng của Putin: Vài ngày sau cuộc gặp, lãnh đạo Nga tuyên bố đã bác bỏ một phần các đề xuất của Mỹ. Đáng chú ý, tài liệu hiện tại bao gồm 27 điểm, chia thành bốn gói. Điều này trái ngược với các báo cáo trước đó cho rằng sau các cuộc đàm phán với Ukraine, kế hoạch đã giảm xuống còn 20 điểm. Sự thay đổi chóng mặt về số lượng điểm – từ 28 ban đầu, giảm xuống 20 sau khi Ukraine "sửa đổi", rồi lại tăng lên 27 sau khi Putin "bác bỏ một phần" – là một chi tiết then chốt. Nó không chỉ thể hiện sự thiếu minh bạch khủng khiếp trong quá trình đàm phán, mà còn đặt ra câu hỏi về quyền lực thực sự của Ukraine trong việc định hình một "kế hoạch hòa bình" cho chính họ. Liệu Kyiv có đang bị đẩy vào thế "đã rồi", chấp nhận một kế hoạch mà Moscow đã điều chỉnh theo ý mình?

• Những điều khoản theo New York Times: Báo cáo từ The New York Times đã vén bức màn bí mật, hé lộ những chi tiết gây sốc về nội dung các gói đề xuất:
• Một gói đề cập đến chủ quyền của Ukraine, bao gồm giới hạn về quy mô Lực lượng Vũ trang Ukraine và tầm bắn tên lửa. Đây là điều khoản cốt tử, đụng chạm trực tiếp đến khả năng tự vệ và độc lập của một quốc gia. Việc tước bỏ hoặc giới hạn nghiêm trọng khả năng quân sự của Ukraine sẽ biến họ thành một quốc gia dễ bị tổn thương, luôn sống dưới mối đe dọa thường trực từ Nga. Đây là một sự "phi quân sự hóa" trá hình, hay nói cách khác, là một hành động tước bỏ quyền tự vệ của Ukraine.
• Các gói khác bao gồm nhượng bộ lãnh thổ, hợp tác kinh tế hậu chiến giữa Mỹ và Nga, và các vấn đề an ninh châu Âu rộng lớn hơn. "Nhượng bộ lãnh thổ" là một từ ngữ nhạy cảm và đầy rủi ro. Liệu nó có ngụ ý công nhận các vùng lãnh thổ mà Nga đã sáp nhập bất hợp pháp, hay chấp nhận mất mát vĩnh viễn các phần đất liền của Ukraine? Điều này sẽ là một tiền lệ cực kỳ nguy hiểm cho trật tự quốc tế và công lý. Hơn nữa, việc "hợp tác kinh tế hậu chiến giữa Mỹ và Nga" được đưa vào một kế hoạch hòa bình cho Ukraine cũng gây ra nhiều nghi vấn. Liệu có phải Ukraine đang bị biến thành một "con tốt" trong một ván cờ lớn hơn về tái thiết quan hệ giữa hai siêu cường?

• Gặp gỡ cấp cao tại châu Âu: Sau cuộc gặp tại Điện Kremlin, phái đoàn Mỹ trở về để tiếp tục đàm phán với phía Ukraine. Tiếp đó, Thư ký Hội đồng An ninh và Quốc phòng Rustem Umerov đã thảo luận kết quả cuộc họp Moscow với phía Mỹ. Trong bối cảnh đó, chuyến thăm sắp tới của Zelenskyy tới London để gặp Thủ tướng Anh Keir Starmer, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Đức Friedrich Merz vào Thứ Hai tới trở nên vô cùng quan trọng. Đây có thể là nỗ lực của Ukraine để tìm kiếm sự ủng hộ từ các đồng minh châu Âu, nhằm tạo đối trọng với áp lực từ Washington và những điều khoản khắc nghiệt có thể bị áp đặt.

3. Phân Tích Chuyên Sâu: Chủ Quyền, Ảnh Hưởng Và Cái Giá Của "Hòa Bình"

Những diễn biến phức tạp và mờ ám xung quanh "kế hoạch hòa bình Mỹ" không chỉ là một nốt nhạc lạc điệu trong bản giao hưởng ngoại giao mà còn tiềm ẩn những hệ quả sâu rộng, định hình tương lai của Ukraine và an ninh châu Âu.

Ván Cờ Địa Chính Trị: Ai Là Người Thực Sự Thắng Cuộc?

Việc một kế hoạch hòa bình được trình bày bởi Mỹ nhưng lại "có lợi cho Nga" ngay từ đầu, và sau đó được một phái đoàn Mỹ, bao gồm cả "người thân cận của Trump", đàm phán trực tiếp với Putin, đã vẽ nên một bức tranh về sự sắp xếp quyền lực ngoài luồng. Có vẻ như Ukraine đang bị kẹt giữa những toan tính chiến lược của các cường quốc.

• Đằng sau lớp vỏ "Hòa bình": Kế hoạch này, với những điều khoản về giới hạn quân sự và nhượng bộ lãnh thổ, không phải là một giải pháp hòa bình thực sự mà là một "giải pháp" nhằm tái định hình lại quyền lực trong khu vực. Một Ukraine bị phi quân sự hóa và bị thu hẹp lãnh thổ sẽ là một vùng đệm yếu ớt, luôn nằm trong tầm kiểm soát của Nga, làm suy yếu nghiêm trọng vị thế chiến lược của các nước NATO ở sườn phía Đông.
• Ảnh hưởng của Trump và các kênh ngoại giao ngầm: Việc Zelenskyy công khai cảm ơn Trump cho "cách tiếp cận chuyên sâu" cho thấy quyền lực và ảnh hưởng ngầm của cựu Tổng thống Mỹ vẫn rất lớn. Sự hiện diện của Jared Kushner trong vai trò đặc phái viên càng củng cố suy đoán rằng đây có thể là một phần trong "chiến lược" của Trump để giải quyết cuộc xung đột, có thể nhằm mục đích phục vụ lợi ích chính trị nội bộ của Mỹ hơn là lợi ích lâu dài của Ukraine. Nó cho thấy sự không ổn định và thiếu tin cậy của các kênh ngoại giao truyền thống, thay vào đó là những cuộc gặp gỡ "hậu trường" đầy rẫy sự mặc cả và lợi ích cá nhân.

Cái Giá Cho Chủ Quyền: Vết Thương Không Bao Giờ Lành?

Các điều khoản được The New York Times tiết lộ là những lưỡi dao sắc bén đâm thẳng vào trái tim chủ quyền của Ukraine.

• Giới hạn quân sự: Tước đoạt quyền tự vệ. Việc áp đặt giới hạn về quy mô quân đội và tầm bắn tên lửa của Ukraine không khác gì việc tước đi quyền tự vệ chính đáng của một quốc gia. Điều này biến Ukraine thành một thực thể "có chủ quyền" trên danh nghĩa nhưng lại phụ thuộc hoàn toàn vào sự bảo vệ (hoặc nhân nhượng) của các cường quốc khác. Nó tạo ra một tiền lệ nguy hiểm, cho phép một cường quốc xâm lược được hưởng lợi từ hành động của mình bằng cách làm suy yếu vĩnh viễn nạn nhân.
• Nhượng bộ lãnh thổ: Bán rẻ tương lai. Nếu "nhượng bộ lãnh thổ" đồng nghĩa với việc từ bỏ các vùng đất đã bị Nga chiếm đóng, thì đây sẽ là một sự phản bội không thể tha thứ đối với hàng ngàn người đã hy sinh và hàng triệu người đã mất nhà cửa. Nó không chỉ vi phạm luật pháp quốc tế mà còn gieo mầm cho những cuộc xung đột tương lai, khi sự bất công không được giải quyết mà chỉ được tạm thời che đậy.
• Hợp tác kinh tế Mỹ-Nga: Một thỏa thuận ngầm? Việc gói kế hoạch hòa bình bao gồm cả "hợp tác kinh tế hậu chiến giữa Mỹ và Nga" là một chi tiết đáng kinh ngạc. Nó đặt ra câu hỏi liệu Mỹ có đang tìm cách bình thường hóa quan hệ với Nga, thậm chí là hợp tác trong một số lĩnh vực, thông qua việc "giải quyết" vấn đề Ukraine? Đây có thể là một dấu hiệu cho thấy các lợi ích kinh tế và địa chính trị lớn hơn đang được đặt lên bàn cân, và Ukraine có thể chỉ là một phương tiện để đạt được những mục tiêu đó.

Phản ứng của Châu Âu và Sự Rạn Nứt Trong Liên Minh

Chuyến thăm của Zelenskyy tới London, Paris và Berlin cho thấy một nỗ lực tuyệt vọng của Ukraine nhằm tìm kiếm sự đoàn kết và ủng hộ từ các đồng minh châu Âu. Nếu Mỹ đang thúc đẩy một kế hoạch hòa bình mà châu Âu cho là không công bằng hoặc gây nguy hiểm cho an ninh khu vực, điều này có thể tạo ra rạn nứt sâu sắc trong liên minh phương Tây. Liệu các nhà lãnh đạo châu Âu có chấp nhận một "hòa bình" được mua bằng chủ quyền của Ukraine và đổi lại bằng một sự tái thiết quan hệ Mỹ-Nga? Câu trả lời sẽ định hình lại không chỉ tương lai của Ukraine mà còn cả trật tự an ninh châu Âu hậu chiến.

4. Lời Kết và Góc Nhìn

Những cuộc điện đàm, những chuyến đi bí mật và những kế hoạch hòa bình mờ ám đang đẩy Ukraine vào một ngã ba đường định mệnh. Một mặt, khát vọng hòa bình là chính đáng và cấp bách sau nhiều năm đổ máu. Mặt khác, cái giá của hòa bình không thể là sự đánh đổi chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và khả năng tự vệ của một quốc gia. Việc các điều khoản gây sốc như giới hạn quân sự và nhượng bộ lãnh thổ được đưa vào bàn đàm phán, cùng với sự hiện diện của những nhân vật có ảnh hưởng chính trị "ngoài luồng" như Jared Kushner, đã tạo ra một bầu không khí hoài nghi sâu sắc về tính công bằng và động cơ thực sự của kế hoạch "hòa bình" này.

Liệu "hòa bình" được đàm phán trong bối cảnh này có thực sự bền vững hay chỉ là một sự đình chiến tạm thời, gieo mầm cho xung đột tương lai? Cộng đồng quốc tế, đặc biệt là các đồng minh châu Âu, sẽ phản ứng thế nào trước một kế hoạch có vẻ như đang đặt quyền lợi của cường quốc lên trên chủ quyền quốc gia? Zelenskyy sẽ có thể cân bằng áp lực từ Mỹ với nguyện vọng chính đáng của người dân Ukraine, những người đã hy sinh quá nhiều cho tự do? Và quan trọng hơn cả, tương lai của Ukraine, và rộng hơn là trật tự an ninh châu Âu, sẽ được định hình ra sao từ những cuộc đàm phán đầy bí ẩn và tiềm ẩn nhiều giao kèo ngầm này? Chỉ thời gian mới có thể trả lời, nhưng chắc chắn, những ngày tới sẽ là những thời khắc định đoạt số phận của một dân tộc và cả một châu lục.